Can Hergül
Güvenlik görevlileri, hizmetliler, sekreterler ve hatta bilgisayar teknisyenleri bile Güney Kaliforniya’nın San Diego şehrinde bedava otoparklarda araçlarının içinde yaşıyor. Çoğu çalışan insanlar fakat kazandıkları maaş bir daire tutmaya yetmiyor. Çünkü çalışanların maaşı yükselmezken kira fiyatları Kaliforniya bölgesinde çok yükselmiş durumda öyle ki 1500-1700 dolar maaşla çalışan birinin araç sahibi olması çok kolayken bir ev tutması imkansız hale geliyor.
DW Documentary kanalında yayımlanan belgesele göre 2008 krizinden bu yana Amerikan ekonomisi hiç bozulmadan rekor kıracak düzeyde büyüme eğiliminde ve işsizlik oranı o kadar düşük ki ülke çapında sadece yüzde dört işsizlik oranı var. Ve bu başarıyı Donald Trump kendisinin elde ettiğini iddia ediyor. Fakat Amerikan başkanının iddiasının aksine Amerikan rüyası gerçek olmaktan çok uzakta görünüyor. Kırk milyon insan açlık sınırının altında yaşıyor. Bir gecede evsiz kalmak ise çoğu insanın kâbusu olmuş durumda. Bazı eyaletlerde kirayı geciktirmek ciddi bir suç sayılıyor. Gün geçtikçe yeni bir kiracı, evinden polis tarafından silah zoruyla dışarı atılıyor.
Evsiz insanların ilaç alması veya hastanede tedavi görmesi de bir servete mal olabiliyor. Bazı sivil toplum örgütleri bu durumu iyileştirmek adına bedava hizmet veren mobil sağlık üniteleri kurarak bu kişilere medikal yardım sağlıyor. Ve Amerika’da ev sahipleri birkaç tıkla ev kiralayacak olan kişilerin bütün geçmişlerini, ödeme düzenlerini, daha önce kirayı geciktirip evden atılıp atılmadıklarını görebiliyor. Teoride güzel gözüken bu sistemin kötü yanları da mevcut, örneğin 10 yıl önce işleri bozulan ve ödeme yapamadıkları için evinden çıkarılan kişilerin, durumlarını düzeltip çok para kazansalar dahi bir ev kiralamaları imkansızlaşıyor çünkü ev sahipleri geçmişlerine bakıp bu kişileri hemen eleyebiliyor. İkinci bir şans elde etmek neredeyse imkansız.
Eğer kiradaysanız ve işleriniz kötü gidiyorsa, finansal durumunuzu çok kısa sürede düzeltmelisiniz. İşyerinde saatleriniz kısaltılabilir veya bileğinizi kırıp bir ay ücretsiz izin yapmak zorunda kalabilirsiniz bu durumda hemen toparlanmanız gerekiyor zira her an silah zoruyla evi boşaltmak zorunda bırakılabilirsiniz. Bazı eyaletlerde bu süre kiranın beş gün gecikmesiyle doluyor.
Son verilere göre Amerika’da bir gün içinde evsiz kalanların sayısı 500 bini bulmuş durumda. Kırk milyon insan şu anda kuponlarla devletten yemek yardımı alıyor. Trump yönetimi ise bu yardım parasından tasarruf yapmak istiyor. İşin ilginç tarafı bu yardımı alanların içlerinde hiç de az sayılmayacak Trump taraftarı bulunuyor.
Sadece Los Angeles şehrinde 59 bin evsiz bulunuyor. Kiracıları koruyacak yeterli bir yasa olmadığından ev sahipleri istedikleri zammı yapmakta özgürler. Yaşayanların çoğunun maaşı 50 dolar artarken ev kiraları 200 dolar artmakta. Talep arttıkça fiyatlar daha da artıyor.
Açlık sınırı altında yaşayan insanların dilenmesi de yasak. Çünkü dilenmek ciddi bir hapis cezası alınmasına yol açıyor. Ayrıca şehirlerde çöpleri karıştırmak ve almak da yasak. Çünkü şehir yönetimleri çöpleri şehrin malvarlığı olarak görüyor ve geri dönüşümden başka hiçbir şey için vermiyorlar. Bu da sokakta yaşayanların hayatta kalmak için bir şekilde yasayı çiğnemeleri gerekiyor demek.
