HDP’nin Ekonomiden Sorumlu Eş Genel Başkan Yardımcısı Garo Paylan tarafından İstanbul’da açıklanan bütçe teklifi hem mevcut bütçeye itiraz var, hem bütçe ilkeleri ve kaynakların nasıl dağılacağı, hem de para kaynağına ilişkin ayrıntılar yer alıyor.
Bütçe teklifinde geliri olmayan her yurttaşa 1.000 TL yurttaşlık geliri, vergiden muaf tutulan asgari ücretin net 4.000 TL olacağı önerildi. EYT’lilerin emekli edileceği, ataması yapılmayan 200 bin öğretmenin atamasının yapılacağı ifade edildi.
HDP, bütçe kaynağı olarak da S-400’lerin satılması, askeri harcamaların kısılması, yandaş müteahhitlere verilen ihale ve ödemelerin durdurulması, saray inşaatlarının durdurulması, KÖİ ile yapılan köprü, hastane vb. kamulaştırılması gibi çeşitli öneriler yaptı.
HDP’nin bütçe teklifi Ekonomiden Sorumlu Eş Genel Başkan Yardımcısı ve Diyarbakır Milletvekili Garo Paylan tarafından İstanbul’da yapılan basın toplantısı ile açıklandı.
Paylan, bütün toplumsal kesimlerin halkın bütçesinin hayata bulması için harekete geçmesini isteyerek, “İktidarın bütçe tasarısı meclise sunulacak. Bütün vatandaşlarımızı bu sürece müdahil olmaya çağırıyoruz” dedi.
“Saraya, Savaşa, Yandaşa Değil Halka Bütçe” adını taşıyan teklifte, bütçede verilen sözlerin vatandaşların nasıl bir yaşam süreceğini belirlediğine dikkat çekildi.
AKP MHP tercihini saraydan, savaştan ve yandaştan yana kullandı
“Ülkeyi yönetenler, bütçede verdikleri sözlerle, hangi değerleri temsil ettiklerini ve kimlerin hakkını savunduklarını gösterirler. Saray, 2021 yılı bütçesinde yaptığı tercihlerle, kimlerden vergi toplayacağına, toplanan vergileri kimlere ve nerelere aktaracağına karar verdi” denilerek Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Cengiz Holding patronu Mehmet Cengiz’e plaket verirken çekilmiş fotoğrafı kullanıldı. AKP-MHP ittifakının 2021 bütçesinde tercihini; Saraydan, Savaştan ve Yandaşta yana kullandığı belirtildi.
Saray hepimize değil yüzde 1’e çalışan bir bütçe hazırladı
AKP’nin mevcut bütçe teklifi “Emek sömürüsünün, gelir adaletsizliğinin, bölgesel eşitsizliğin, doğa katliamının, cinsiyet ayrımcılığının bütçesidir. Saray’ın bütçesi; israfın, yolsuzluğun, talanın, rantın bütçesidir” eleştirisi yapıldı ve “Buna mecbur değiliz” denildi.
Bütçe tercihleri değiştirilerek talepler karşılanabilir
Bütçe tercihleri değiştirilerek ay sonunu getiremeyen işçinin, memurun, emeklinin; Ataması yapılmayan öğretmenlerin, Emeklilikte yaşa takılanların; Tarlasını ekemeyen çiftçinin; Kepenk indiren esnafın; Gelirsiz işsizin; Kadınların; Gençlerin taleplerinin karşılanabileceği kaydedildi.
Halkın bütçesi önerisi
2021 yılının emekçiler, emekliler, kadınlar, gençler, çiftçiler, esnaflar, işsizler için zorlu bir yıl olacağı pandemi ile artan işsizlik ve yoksulluğa karşı “Vatandaşlarımızı Ekonomik Güvenceye Alacak Bir Bütçe’ yapılması gerektiği kaydedilerek şöyle denildi:
“2021 yılı bütçe tercihlerini değiştirerek; tüm vatandaşların temel ihtiyaçlarını güvence altına alan, gelir adaletsizliğini ve bölgesel eşitsizliği azaltan, doğayı koruyan, halk sağlığını önceleyen, cinsiyet eşitlikçi, barıştan ve emekten yana bir bütçe yapabiliriz.”
Halkın Bütçesi’nin temel ilkeleri de 8 maddede sıralandı.
Kamucu bütçe ve herkese güvence
Kamu kaynaklarıyla tüm vatandaşları ekonomik güvenceye alan kamucu bir bütçe önerilerek halkın temel ihtiyaçlarının kamu tarafından nitelikli ve ücretsiz bir şekilde sunulacağı kaydedildi.
Barışçı ve özgürlükçü bütçe mümkün
Bütçede savaş harcamalarına ayrılan payın 6 yılda 4 kat artırıldığına; kaynakların silahlara, tanklara, füzelere harcandığı vurgulandı. Kürt sorununun, Ege ve Kıbrıs sorununun, Karabağ sorununun demokratik ve barışçı çözümüyle, kaynaklar savaşa değil, halkın temel ihtiyaçlarını güvence altına almak için kullanılacağı ifade edilerek “Barışçı ve özgürlükçü bir bütçe mümkün” denildi.
Emekçi, esnaf, çiftçi bütçeden hakkı olanı alacak
AKP-MHP ittifakının, emekçiden değil, büyük sermayeden yana olmayı tercih ettiği; işçiyi, çiftçiyi, memuru, esnafı ve emekliyi bütçeye ‘yük’ olarak gördüğü eleştirisi yapıldı. Halkın Bütçesi’yle, “Emekçiler, memurlar, esnaflar, çiftçiler, işsizler ve emekliler bütçeden hakkı olanı alacak” denildi.
Katılımcılığı, yerelliği ve bölgesel eşitliği esas alır
Bütçenin doğrudan halkın ve sivil toplum örgütlerinin talepleriyle düzenleneceği, bölgesel eşitsizlikleri azaltılacağı, yerel yönetimlere daha çok kaynak aktarılacağı, üretimi destekleyeceği, alt yapıyı güçlendireceği, istihdamı artıracağı, yoksulluğu azaltıcı politikaları esas alacağı anlatıldı.
Doğa dostu bir bütçe yapılacak
Doğayı rant nesnesi olarak gören zihniyetin çevreyi talan ettiği, madencilik ve enerji politikalarının doğayı katlettiği, belirtilerek, “Halkın Bütçesi; iklim krizine duyarlı, insan ve doğayı karşı karşıya getirmeyen, doğayı tekel kârlarına feda etmeyen bir bütçe olacak” denildi.
Piyasayı değil, halkın sağlığını önceleyen bütçe mümkün
COVID-19 pandemisinin, sağlık sisteminde piyasalaşmaya izin vermeyen, halk sağlığını önceleyen bir bütçeye duyulan ihtiyacı sarsıcı bir biçimde ortaya koyduğu belirtilerek şöyle denildi:
“Halkın Bütçesi, sağlık sektöründe özelleştirme ve piyasalaştırmaya son verecek, sağlık emekçilerinin içinde bulunduğu tüm zorlu koşullar ve gelir farkından doğan eşitsizlikler ortadan kaldırılacak. Halkın Bütçesi’nde, tüm sağlık hizmetleri; kamusal, nitelikli, erişilebilir ve tamamen ücretsiz olacak.”
Kadın erkek eşitliğini esas alan bütçe yapılacak
AKP-MHP ittifakının bütçe tercihlerinin kadının eşitlik taleplerine cevap vermediği, kadın haklarını ve emeğini yok saydığı belirtildi. Kadın erkek eşitliğini esas alacak bütçenin tüm alanlarında, cinsiyetler arası eşitsizliği ortadan kaldıracak biçimde bütçeleme yapılacağı kaydedildi
Sosyal politikalar yardım değil hak olarak uygulanacak
Sosyal politikaların yardım olarak değil, hak olarak uygulanacağı, bütçede sosyal politikalara ayrılan kaynakların artırılacağı, temel ihtiyaçların kamu tarafından ücretsiz olarak sunulacağı belirtildi.
Her vatandaşın asgari geliri olacak
HDP’nin “Halkın Bütçesi” olarak yaptığı teklifte toplumsal kesimlere yönelik şu vaatler yer aldı.
“Geliri olmayan her vatandaşın ve göçmenin aylık en az 1.000 TL geliri olacak.
Asgari ücret, vergiden muaf ve net 4.000 TL olacak.
İhtiyaç sınırına kadar; elektrik, su, doğalgaz ve internet ücretsiz olacak.
Vatandaş ve göçmenler için, tüm sağlık hizmetleri kamusal, nitelikli, erişilebilir ve tamamen ücretsiz olacak. Sağlık sektöründe özelleştirme ve piyasalaştırmaya son verilecek. Sağlık emekçilerinin içinde bulunduğu tüm zorlu koşullar ve statü farkından doğan eşitsizlikler ortadan kaldırılacak.
Ev içi emeği görülmeyen kadınların sağlık ve emeklilik primleri bütçeden ödenecek. Ev emekçisi kadınların sağlık ve emeklilik primleri bütçeden ödenecek.
Tüm memur ve memur emeklilerinin yaşam standartlarını yükseltecek olan 3.600 ek gösterge düzenlemesi hayata geçirilecek.
Yoksulluk sınırının altında gelire sahip vatandaşlar, şehir içi toplu taşımadan ücretsiz yararlanacak.
Engelli bireyleri, ekonomik ve sosyal yaşamda dezavantajlı hale getiren, negatif ayrımcılığa sebep olan tüm politika ve uygulamalar ortadan kaldırılacak. Kamu ve özel sektörde engelli istihdamı artırılacak.
Küçük esnafın vergi ve kredi borçları faizsiz ve uzun vadeli olarak yeniden yapılandırılacak.
Atama bekleyen öğretmenler, öğrencileriyle buluşacak. 200 bin öğretmenin ataması yapılacak.
Prim gün sayılarını ve sigortalılık sürelerini doldurmuş olmalarına rağmen yaş kriterine takıldıkları için emekli olamayan milyonlarca vatandaşın mağduriyeti ortadan kaldırılacak. EYT’lilerin, yaş kriteri aranmaksızın emekli olmaları sağlanacak.
Pek çok bakanlıktan fazla bütçeye sahip olan Diyanet İşleri Başkanlığı’nın bütçesi, bütün inanç kurumlarının hizmetine sunulacak.
120 milyar TL’yi aşmış durumda olan çiftçi borçlarına kalıcı çözüm bulunacak. Küçük çiftçinin borçları, faizsiz ve uzun vadeli olarak yeniden yapılandırılacak. Çiftçiye verilen mazot, gübre, ilaç ve tohum desteği iki katına çıkarılacak.
Çocukların ve gençlerin; ücretsiz, nitelikli, bilimsel ve anadilinde eğitim alması sağlanacak. Pandemi sürecinde bilgisayara erişimi olmayan tüm öğrencilere bilgisayar dağıtılacak. Tüm öğrencilere, sınırsız ve ücretsiz internet sağlanacak.
Her emeklinin en az 2.500 TL aylık geliri olacak.
Milyonlarca gencin, iş sahibi bile olmadan hayata borç yükü altında başlamasına sebep olan Kredi ve Yurtlar Kurumu’na olan kredi borçları silinecek. 2021 yılından itibaren gençlere kredi değil, burs verilecek. Gençlere her ay 500 TL yüklenilen Genç Kart verilecek. Gençlere şehir içi toplu taşıma ücretsiz olacak.
Kadınların toplumsal sorunlarının kalıcı bir şekilde çözülebilmesi, toplumsal cinsiyet eşitliğinin hayata geçirilmesi ve kadına yönelik şiddetle kararlı bir şekilde mücadele edilmesi amacıyla Kadın Bakanlığı kurulacak. Kadınların çalışma hakkını desteklemek, kişisel ve sosyal hayatlarındaki alanlarını genişletmek amacıyla bütçe seferber edilecek. Her mahalleye ücretsiz kreş açılacak.
Kamu İhale Sistemi, kadın istihdamındaki cinsiyet temelli ayrımcılığı ortadan kaldıracak biçimde düzenlenecek. Kamuda istihdam edilen engelli kadınlara pozitif ayrımcılık uygulayacak biçimde kadın oranı artacak.”
Savunma harcamaları kısılacak, S-400’ler satılacak
Halkın taleplerinin “kaynak yok” edinilerek bütçede yer almadığı vurgulanarak, “Oysa kaynak var! Yapılması gereken tek şey bütçe tercihlerini değiştirmek” denildi ve kaynaklara ilişkin şunlar belirtildi:
“• Savaşa ve güvenlik harcamalarına akan kaynaklar düşürülecek.
• S 400 Füzeleri satılacak.
• Saray inşaatları durdurulacak.
• Uçan, yürüyen ve yüzen saraylar satılacak.
• Halka ait kaynakların, israf ve şatafat için harcanmasına son verilecek.
• Cumhurbaşkanlığı bütçesi, yüzde 90 oranında düşürülecek ve örtülü ödenek kaldırılacak.
• Milletvekilleri ve Cumhurbaşkanı dâhil, kamuda çalışan hiç kimseye, asgari ücretin üç katından fazla maaş ödenmeyecek.
• Tek Adam Rejimi’nin ‘Paralel Hazine’si durumunda olan Türkiye Varlık Fonu kapatılacak.
Yandaşa verilen kamu ihaleleri iptal edilecek
• Yıllardır beş yandaş şirkete verilmekte olan tüm kamu ihaleleri iptal edilecek ve ödemeler durdurulacak.
• Kamu ihalelerinde ‘davet usulü’ gibi yöntemlerle yandaşlara verilen ve şeffaflık, hesap verilebilirlik ilkelerine aykırı olan tüm ihaleler iptal edilecek.
• Kamu ihalelerindeki geçmiş yolsuzlukların hesabı sorulacak.
Köprüler, otoyollar, şehir hastaneleri kamulaştırılacak
• Kamu Özel İşbirliği Projelerine giden garanti ödemeleri durdurulacak.
• Kamu Özel İşbirliği Projeleri ile yapılan köprü, otoyol ve şehir hastaneleri projeleri kamulaştırılacak. Bu kapsamda yapılan ödemelerin hesabı sorulacak!
• Saray’ın keyfi harcamalarının kaynağı olan fonlar bütçeye dahil edilecek.
• Yandaş dernek ve vakıflara yapılan tüm ödemeler durdurulacak.
• Mersin Akkuyu nükleer santral projesi iptal edilecek.
• Vatandaşlarımızı zehirleyen termik santraller kapatılacak.
Servete göre artan oranda vergi olacak
• Vergi kaçakçılığı, yolsuzluk, ihalelere fesat karıştırma suçlarında cezalar arttırılacak.
• Büyük sermayeye uygulanan; vergi muafiyeti, istisnası, indirimi ve vergi aflarına son verilecek.
• Servete ve gelire göre artan oranlı bir vergi sistemi oluşturulacak.
• İmar artışlarıyla yaratılan rantlara artan oranlı Rant Vergisi getirilecek.
• Karbon salınımını kontrol altında tutmak amacıyla, Karbon Vergisi getirilecek.
• Kayıt dışı ekonomi, kayıt altına alınarak vergi gelirleri artırılacak.”
