Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), enflasyon sepetinde yer alan ürünleri ve ağırlıklarını güncelledi, sepette 415 madde ve 901 madde çeşidi dikkate alınacak.
“Beyaz peynir”, “sigaralar”, “diğer sağlık ürünleri”, “otomobil” ve “resmi evraklarla ilgili hizmet ücreti” maddelerine ilişkin madde çeşit sayısı değiştirildi ve ağırlıkları güncellendi.
TÜİK’ten yapılan açıklamaya göre, her yıl fiyat derlenen yerleşim yerleri ve iş yerleri, endeks sepetinde yer alan ürünler ve ağırlıkları ile ürünlerin tanımları güncelleniyor. Tüketici fiyat endeksi (TÜFE) sepeti ve ağırlıkları ile açıklanan değişim oranları tek birey ya da belirli bir gelir grubuna ait olmayıp, ülke ortalamasını ifade ediyor.
En çok satış yapan firmalardan fiyat derlemesi amaçlanıyor
2019 yılından itibaren Gelir İdaresi Başkanlığından (GİB) iş yerlerine ait ciro verilerinin elde edilmesi ile perakende sektöründe yer alan marketler ve giyim mağazaları için ciro değerleri kullanılarak iş yeri örneklemi yapılıyor. Her yıl aralık ayında en güncel ciro verileri incelenerek, il bazında fiyat derlenen marketler ve giyim mağazaları gözden geçiriliyor.
Perakende sektöründe yer alan marketler ve giyim mağazalarının il bazında ciro büyüklükleri esas alınarak tüketicilerin o ilde yoğun olarak tercih ettiği, en çok satış yapan zincir ve yerel firmalardan fiyat derlenmesi amaçlanıyor.
Her ay 415 madde ve 901 madde çeşidi derlenecek
2021 yılında TÜFE’de 81 ilin tamamı ve 225 ilçe kapsamında, 27 bin 980 iş yeri ve 4 bin 274 konuttan (kira), 415 madde, 901 madde çeşidi için her ay yaklaşık 550 bin 632 fiyat derlenecek.
Her yıl aralık ayında yapılan güncellemede, ağırlığı artan mal ve hizmetler endeks sepetine dahil edilirken, ağırlığı azalan ürünler sepetten çıkartılıyor. Bu nedenle, TÜFE sepetinde yer alan ürünlerin sayısı her yıl değişim gösteriyor.
Güncellemeye göre, sepete giren maddeler turşu ve sweatshirt (kadın için) oldu. Sepetten çıkan maddeler ise tere, erik, normal buzdolabı (derin donduruculu), karışım kumaşlar ve şofben olarak belirlendi.
Giyim, eğitim, lokanta gruplarının ağırlığı azaltıldı
2021 yılı TÜFE hesaplamalarında kullanılacak ana grup ağırlıkları da belirlendi. Buna göre, gıda ve alkolsüz içeceklerin ağırlığı yüzde 22,77’den yüzde 25,94’e çıkarıldı. Salgın sürecinde önemi artan sağlığın ağırlığı ise yüzde 2,80’den yüzde 3,25’e yükseltildi.
Konut, haberleşme, ev eşyası gruplarının ağırlığı artarken, alkollü içecekler ve tütün, giyim ve ayakkabı, eğitim, lokanta ve oteller gibi grupların ağırlığı azaldı. Söz konusu ağırlıklar, alkollü içecekler ve tütün için yüzde 4,88, giyim ve ayakkabı için yüzde 5,87, konut için yüzde 15,36, ev eşyası için yüzde 8,64, ulaştırma için yüzde 15,49, haberleşme için yüzde 4,64, eğlence ve kültür için yüzde 3,01, eğitim için yüzde 2,28, lokanta ve oteller için yüzde 5,91, çeşitli mal ve hizmetler için yüzde 4,73 oldu.
Hane halkı bütçe anketi tamamlanamadı
Kovid-19 salgını döneminde toplum sağlığına risk oluşturmamak için Nisan 2020 itibarıyla TÜİK’in tüm hane halkı anketlerinde yüz yüze görüşme uygulaması geçici süreyle durduruldu. Bu sebeple TÜFE ağırlıklarının temel veri kaynağı olan, kapsamı gereği farklı bir veri derleme yöntemiyle uygulanması mümkün olmayan hane halkı bütçe anketi, 2020 yılı için tamamlanamadı. 2021 yılı TÜFE ağırlık güncellemesi EuroStat’ın konuya ilişkin kılavuzunda belirtilen yöntemler doğrultusunda hesaplandı.
Hane halkı harcamalarına maske eklendi
Kovid-19 salgınıyla birlikte hane halkı harcamalarına dahil olan bazı madde çeşitleri (maske gibi) 2021 yılında sepet kapsamına alındı. Cerrahi maske, madde çeşidi olarak “diğer sağlık ürünleri” maddesinin altında yer alıyor.
Bazı ürünlere ilişkin madde çeşit sayısı ve ağırlıklar güncellendi
2021 yılında TÜFE madde sepetinde, “kabartma maddeleri” başlığı altında yer alan “kuru maya” madde çeşidi için tanım değişikliği yapıldı. Daha önce belirli bir gramajda satışa sunulan bir paket kuru hamur mayası fiyatı takip edilirken, alanda tespit edilen gramaj farklılıkları nedeniyle ölçü birimi değiştirildi ve kilogram bazında ürün fiyatı takibine geçildi.
Ayrıca, “beyaz peynir”, “sigaralar”, “diğer sağlık ürünleri”, “otomobil (dizel)”, “otomobil (benzinli)” ve “resmi evraklarla ilgili hizmet ücreti” maddelerine ilişkin madde çeşit sayısı değiştirildi ve ağırlıkları güncellendi.
Bu değişikliğin sebebi, hane halklarının madde çeşidi düzeyinde değişim gösteren güncel tüketim tercihlerinin detaya yansıtılabilmesi oldu. “Beyaz peynir” tanımının hane halkları tarafından yaygın olarak tüketilmeye başlanan peynir çeşitlerini de kapsayacak şekilde genişletilmiş olması da bu kapsamda gerçekleştirildi.
Ocak 2021 dönemi itibarıyla yayımlanan ortalama madde fiyatlarında söz konusu maddeler için gözlenecek fiyat değişimlerinin bu kapsamda değerlendirilmesi gerekiyor.
Kaynak: AA
, enflasyon sepetinde yer alan ürünleri ve ağırlıklarını güncelledi, sepette 415 madde ve 901 madde çeşidi dikkate alınacak.){kind=link}