Türkiye’nin ilk kadın spor haber sitesi kuruluyor

Hasan Akbaş

Spordaki eril egemen bakış açısına karşı kadın bakış açısıyla, sadece kadın sporcuların haberlerinin, başarı öykülerinin yer alacağı yeni bir haber sitesi kurulacak.
Henüz hazırlık aşamasında olan ve instagram üzerinden başlangıç yapan FemSport, yakında Türkiye’nin ilk kadın spor haber sitesi olarak yayına hayatına başlayacak.

Spor alanında toplumsal cinsiyet eşitsizliği ve kadın aleyhine sunulan eril tahakkümün yoğun olduğu Türkiye’de, Hacettepe Üniversitesi Spor Bilimleri ve Teknolojileri Anabilimdalında yüksek lisans yapan İrem Sarıkulak yeni bir proje geliştirdi. Projesi tamamlanan ve haber sitesi olma hedefiyle ilerleyecek projenin adı FemSport. Haber sitesi olmasının yanı sıra medya diline ilişkin de fikirler sunmayı amaçlayan FemSport, proje kapsamında 8 Mart sonrası ilk atölye çalışmasıyla da start vermiş oldu. İnstagram üzerinden paylaşım yapan FemSport, altyapısı hazırlandıktan sonra haber sitesi olarak faaliyete geçecek.

Projeyi oluşturan İrem Sarıkulak ile proje ve son yaptıkları atölye hakkında konuştuk.

Türkiye’de kanıksanmış ve neredeyse tartışmaları sönümlendirilmiş bir boyuta gelen spor haberlerindeki eril, erkek egemen bakış açısına karşı sanırım ilk kez akademik bir bakış açısıyla haber sitesi kurma fikri çıkmış oldu. Sizi bu sürece iten temel nedenler ve geldiğiniz aşama nedir?

İrem Sarıkulak

Çocukluğumdan beri spora ilgim vardı. Yaşım ilerledikçe bu ilgim meslek olarak yapmak istediğim şeyi de şekillendirdi ve spor gazetecisi olabilmek adına uğraştım. Ankara Üniversite Antropoloji bölümü mezunu olsam da hedefim spor gazetecisi olabilmekti. Hacettepe Üniversitesi Spor Bilimleri ve Teknolojileri Anabilimdalındaki yüksek lisans eğitimim sırasında spor ve toplumsal cinsiyet üzerine araştırmalar yapmaya ve çalışmalar yürütmeye başladıkça kadın ve spor üzerine düşünmeye de başladım. Kadınların sporda ötekileştirilmesi, medyada kendilerine oldukça az bir şekilde yer bulabilmeleri ve olan haberlerin de pek çoğunun toplumsal cinsiyet odaklı bir dilden uzak olması konusuna odaklandıkça yalnızca kadın sporcuların haberlerin olduğu bir haber platformuna ihtiyaç olduğunu düşündüm. Bu doğrultuda da ilk olarak femsport_net instagram hesabını açtım. 2020’in Ocak ayından itibaren femsport_net instagram hesabı üzerinden haberler paylaşmaya başladım. Bundan sonraki hedefim ise internet sitesi açarak haber paylaşımlarını bu web sitesi üzerinden devam ettirmek. Kadın sporcular ile ilgili daha kapsamlı haberlerin olacağı bu web sitesinde aynı zamanda farklı branşlardan kadın sporcuların röportajları da yer alacak.

Geçtiğimiz gün projeniz kapsamında bir atölye de gerçekleştirdiniz. Biraz atölyeden bahseder misiniz, neler yaptınız?

8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü kapsamında Ronin Akademi spor salonunda FemSport olarak ‘Spor Haberlerini Toplumsal Cinsiyet Odaklı Yazma Atölyesi’ düzenledik. 11 kişinin katılımı ile gerçekleştirdiğimiz atölyeye toplumsal cinsiyet odaklı dil kullanımı hakkında tartışma yürüterek başladık. Gündelik hayatımızda ve spor alanında sık sık kullandığımız cinsiyetçi kelime ya da söz kalıplarının yerine kullanabileceğimiz toplumsal cinsiyet odaklı sözlerin neler olabileceği konusunda fikir yürüttük.

Bu aşamada KASFAD’ın hazırlamış olduğu Spor Alanında Toplumsal Cinsiyet Odaklı Dil Rehberi’nden faydalandık. Daha sonrasında atölye katılımcıları spor medyasında toplumsal cinsiyet eşitliği kapsamında problemli gördükleri alanları dile getirdi. Spor medyası ile ilgili olarak en sık dile getirilen problem ise haberlerde kullanılan dilin toplumsal cinsiyet duyarlı olmaması ve kadın sporcuların medyada kendilerine oldukça az yer bulabilmeleriydi.

Katılımcılarla hangi örnekler üzerinden yürüttünüz atölyeyi?

Spor haberlerinin toplumsal cinsiyet duyarlı yazılmasında haber görsellerinin, haber içeriklerinin ve haberde kullanılan dilin bir bütün halinde nasıl inşa edileceğini ve bu bağlamda dikkat edilmesi gereken temel noktaları içeren sunumlar yaptık. Bu sunum sırasında kadın ve erkek sporcuların eşit sayıda haber yapılmasının yanı sıra haberlerin cinsiyetçilikten uzak, eşitlikçi ve performans odaklı bir şekilde sunulması gerektiğini vurguladık. Bunlara ek olarak kadın sporcu haberleri verilirken kadın ön ekinin sıklıkla kullanıldığı ancak erkek sporcu haberlerinde ise erkek ön ekinin çoğunlukla verilmediğine dikkat çektik.

Nedir bu “Ön ek”, yani erkek ve kadın olarak ayrılmaları mı?

Örneğin “a milli kadın basketbol”  ya da “kadın futbol takımı” diye haber yapılırken “erkek futbol” ya da basketbol takımları yalnızca “a milli basketbol takımı” ya da “a milli futbol takımı” olarak haberleştiriliyor. Buna vurgu yaptık yoğunluklu olarak. Küçük detaylar büyük tartışmalar sonucunda bakış açısını, hassasiyeti kavramaya yarayabiliyor.

Atölye sonunda katılımcılara ne tür farkındalıklar sağlamış oldunuz?

Olimpiyat dönemlerinin kadın sporcuların spor medyasında görünürlüğü açısından önemli bir dönem olduğu göz önünde bulundurularak, farklı haber kaynaklarından olmak üzere, 2016 Rio Olimpiyat Oyunları döneminden birer  ve yakın tarihli dört haber her iki gruba paylaştırılarak haberler üzerinde grup çalışması gerçekleştirildi. Her grup spor haberlerini toplumsal cinsiyet perspektifi ile inceleyip haberlere ekleme ya da çıkarma yaparak haberleri toplumsal cinsiyet odaklı bir hale getirdi. Son aşamada ise her iki grup haberlerde neleri problemli bulduğunu ve haberleri ne şekilde değiştirdiğini aktardı. Katılımcıların kendilerine verilen haberlerde başlıklarla toplumsal cinsiyet odaklı olup olmadığı değerlendirildi. Atölyenin ardından bir de Kick Boks eğitmeni Zafer Cici ve Aikido eğitmeni Can Ergün Öztürk eşliğinde öz savunma dersi de gerçekleştirildi. Eğitmenler, gündelik hayatta karşılaşabileceğimiz saldırılar karşısında nasıl öz savunma gerçekleştireceğimize yönelik temel teknikleri uygulama eşliğinde göstererek katılımcıları bilgilendirdi.

‘Başlıklarla haberlerin toplumsal cinsiyet odaklı olup olmadığını değerlendirdik’ dediniz. Mesela nedir belirlediğiniz başlıklar?

Başlıklar şeklinde sıralayayım;

  • Kadın sporcuların sporcu kimliklerinden ziyade  anne ya da abla olarak haberleştirilmesi,
  • Spor alanında görev yapan kadın yöneticilerin geleneksel toplumsal cinsiyet rollerine vurgu yaparak takımın annesi şeklinde temsil edilmesi,
  • Kadın sporcuların fiziksel görünüşleri hakkında haber yapılması,
  • Kadın sporcuların ‘güzellikleri’ üzerinden haberler yapılması,
  • Sporcuların, sportif performanslarından ziyade özel hayatlarının haberleştirilmesi,
  • Kadın sporcu haberlerinde kullanılan görsellerin fiziksel görüşüne odaklanması.

Son olarak hazırlıklarınız ne aşamada ve sitenizi ne zaman faaliyete geçireceksiniz?

Siteyi birkaç ay içerisinde faaliyete geçirmiş olmayı planlıyorum. İlk olarak siteyi kurabilmek ve yürütebilmek adına fon başvurusunda bulunacağım. Bu başvurunun sonucuna göre de bir plan oluşturup siteyi faaliyete geçireceğim.