Vartinis Katliamı’nda yaşamını yitirenlerin avukatları, haklarındaki beraat kararı onanan 3 askerin de yargılanması ve köy yakma emri veren komutanın tutuklanması için AYM’ye başvurdu.
Yargıtay 1’inci Ceza Dairesi, Muş’un Korkut ilçesine bağlı Vartinis (Altınova) Beldesi’nde 3 Ekim 1993 tarihinde yaşanan ve aynı aileden 7’si çocuk 9 kişinin can verdiği katliama ilişkin yapılan başvuruyu karara bağladı. Daire, dava sanıkları arasında yer alan rütbeli 3 asker hakkındaki beraat kararını onayarak, katliamdan dönemin İlçe Jandarma Alay Komutanı Bülent Karaoğlu’nun sorumlu olduğuna hükmetti. Daire, yerel mahkemenin Karaoğlu hakkında verdiği beraat kararını “köyün yakılması emrini Yüzbaşı Karaoğlu vermiştir” diyerek bozdu. Yeniden başlayacak dava, 3 Ekim 2023’e kadar kesin karara bağlanmaması halinde zamanaşımı riskiyle karşı karşıya.
AYM’ye taşındı
Katledilen Öğüt ailesinin avukatları, Daire’nin kararının ardından “Yaşam hakkı ihlali” ve “Etkin soruşturma yapılmaması” gerekçeleriyle Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) başvurdu. Avukatlar, yaptıkları başvuruda davanın zaman aşımına uğramaması için duruşmanın erken bir tarihe alınması, Yargıtay’ın olayda sorumlu tuttuğu İlçe Jandarma Alay Komutanı Bülent Karaoğlu’nun tutuklanması ve beraat eden diğer sanık askerler hakkında da etkin bir soruşturma yürütülmesini istedi.
‘3 Asker de sorumlu’
Başvuruda, 3 asker hakkında beraat kararının onanmasının hak ihlali olduğuna işaret edilerek, “Bu insanların yangın çıkan evden çıkarılmalarına engel olunarak işkence altında ve göz göre göre yakılarak öldürülmeleri olayında beraat eden sanıkların da bu insanların ölümünden bire bir sorumludur. Güvenlik güçlerinin insanların can ve mal güvenliğini teminat altına alacağı yerde, masum insanları diri diri yakarak öldürmeleri yaşam hakkının açıkça ihlalidir. Yine olayı gerçekleştiren şahıslara olayın soruşturulma görevinin verilmesi hakkın açıkça kötüye kullanılmasıdır” ifadelerine yer verildi.
Davanın “güvenlik” gerekçesiyle Kırakkale’ye alınmasının da ihlal olduğuna dikkat çekilen başvuruda, “Hayatını kaybeden 9 kişilik aileden sadece bir kişi kurtulmuştur. Dosyanın nakli sebebiyle ailelerin, bin kilometre öteye taşınan dava sebebiyle büyük sıkıntı ile karşılaşmışlardır” denildi.
Öğüt ailesi avukatlarından Bitlis Baro Başkanı Fuat Özgül, AYM’ye yaptıkları başvuru ve dava sürecini anlattı.
Dava süreci
Katliama ilişin ilk yapılan başvuruda savcılığın “terör saldırısı” gerekçesiyle takipsizlik kararı verdiğini anımsatan Özgül, 9 kişilik aileden sağ kurtulan Aysel Öğüt’ün tanıklığı ile dosyanın 2003 yılında tekrar açıldığını belirtti. 2013 yılına kadar dosyanın savcılıkta kaldığını kaydeden Özgül, faillerin asker ve polis olması nedeniyle soruşturmanın yavaş yürütüldüğüne dikkati çekti. Özgül, “Daha sonra savcılık görevsizlik kararı vererek dosyayı askeri savcılığa gönderdi. Elazığ Askeri Mahkemesi’ne gönderdi. Onlar tekrar görevsizlik kararı verip dosyayı Muş Cumhuriyet Başsavcılığı’na gönderdi. 2013 yılında dava tam zaman aşımına uğrayacağı sırada Muş Cumhuriyet Başsavcılığı sadece 4 kişi hakkında dava açtı. Tamamen ailenin zorlaması ile bu kovuşturma ve soruşturma yürütüldü” diye kaydetti.
Duruşma tarihine tepki
Davanın Muş’tan Kırıkkale’ye gönderilmesi sonrası birçok zorlukla karşı karşıya kaldıklarını ifade eden Özgül, “3 yıllık bir dava sürecinden sonra sanıklar hakkında beraat kararı verildi. Kararı temyiz ettik ve Yargıtay bu zaman aşımı riskini bilmesine rağmen zaman aşımına çok kısa bir süre kala dosyayı karara bağladı. Dosya yeniden Kırıkkale 1’inci Ağrı Ceza Mahkemesi’nde geldi. Mahkeme’nin 21 Eylül’e duruşma günü vermesi kabul edilebilir değil. Mahkemenin yapması gereken sanığı hazır ederek ifadesine başvurmak ve karar vermektir” dedi.
Kürt olmasaydılar…
Dava kapsamında ifadesine başvurulan tanıkların asker olduğuna dikkati çeken Özgül, “Askerler verdikleri beyanlarda ‘Biz oraya gittiğimizde bir takım askerlere puşiler ve yerel elbiseler giydirildi’ diyorlar. Şimdi biz bu şekilde planlı ve hazırlıklı oraya giden kişilerin katliamdan haberdar olmaması ya da olaya müdahil olmaması mümkün mü? Bu kişiler fikir ve eylem birliği içerisinde köye gitmişler. Bir gün öncesinde zaten köye gelip ‘hepinizi yakacağız’ diyorlar. Bunların haberi oldukları halde maalesef beraat kararları onandı. Burada bir ayrımcılık söz konusu. Katledilenler Kürt değil de başka bir halk olsalardı bunlar kıyameti koparırdı. Bu kadar vahim bir katliama ilişkin davanın bu kadar uzun sürmesi bir hukuk devlet için utanç vericidir” diye konuştu.
İnsanlık suçu
“9 insanı içeri tıkıp yakacaksınız. Dışarı atılan çocukları tekrar yanan eve atacaksınız. Bu kabul edilebilir değildir” diyen Özgül, 28 yıl boyunca etkili bir soruşturma yürütülmediğini vurguladı. Özgül, Yargıtay kararıyla olayın askerler tarafından yapıldığının kabul edildiğini ve yaşananların insanlık suçu olduğunu dile getirdi. Yerel mahkemenin zamanaşımını dikkate almasını isteyen Özgül, duruşma tarihinin öne çekilmesi için başvuruda bulunacaklarını ifade etti.
MA / Dindar Karataş
