Prof. Dr. Mustafa Durmuş: ‘Kripto piyasasında maalesef çok insanın canı yanacak’

Ekonomi-Politikçi Prof. Dr. Mustafa Durmuş, “Kripto parada yaşanan kayıp ile gelen intihar çok önemli bir gösterge olarak anlaşılmalı. Maalesef çok insanın canı yanacak” dedi.

Türkiye’deki kripto para alanındaki 2 milyar dolarlık Thodex vurgunu bir kez daha gözleri bu  piyasaya çevirdi.

Yeni1Mecra Yayın Danışma Kurulu üyesi ve yazarı Prof. Dr. Mustafa Durmuş, Evrensel Gazetesi’nden Uğur Zengin’e verdiği röportajda, evini satıp parasını yatırdığı kripto parayı kaybedince intihar eden bir yurttaş ile Thodex’e para kaptıran yüzbinlerce kişiye ilişkin,  “Maalesef çok insanın canı yanacak, bu tip olaylar patlak verecek” dedi.

Thodex vurgununda ise 3 temel sorumlunun olduğunu kaydeden Durmuş; sistem, siyasal iktidar ve bireylere dikkat çekerek, “Birinci dereceden sorumlu, böyle bir spekülasyona izin veren sistemdir. İkincisi siyasal iktidarlar. 2 milyar dolar olduğu ileri sürülen parayı herhalde valizine koyup götürmedi değil mi? Nasıl götürdü? Kısa süre içinde bankacılık sistemi aracılığıyla yaptığı dışarı çıkarımlarla yaptı bunu. Yani dışarıya transfer etti. Siz zaten sermaye transferinin önündeki bütün engelleri kaldırmışsınız. 10 yılda hiçbir engel kalmadı. Siz aslında bunun da önünü açmış oluyorsunuz. Üçüncüsü ise hızla zenginleşmek isteyen bireylerdir” ifadelerini kullandı.

‘Spekülasyon vurgun yaratır’

“Kripto para piyasasında vurgunlar neden ve nasıl oluyor?” şeklindeki soruyu Prof. Durmuş şöyle yanıtladı:

“Çünkü kapitalizmin finansallaşması beraberinde spekülasyonu, spekülasyon da beraberinde vurgun ve felaketleri getiriyor. Kripto para aslında kapitalizmin spekülatif karakterinin en önemli yansımalarından bir tanesi. İnsanlar kripto paralar yükseldikçe daha çok yükseleceği beklentisi ile daha çok almaya başlıyorlar ve yukarı doğru gidiyor. Fakat dışsal bir faktör işin içine girdiğinde tepetaklak olmaya başlıyor. Neden olmaya başlıyor? Örneğin borsanın bir çıpası var, şirketlerin kendileri; değerleri ve beklentileri vs. Hazine bonolarının da bir çıpası var. Hazine bonosu aldığınız zaman korkmazsınız. ‘Arkada vergi mükellefleri var’ dersiniz. Peki kripto paranın çıpası var mı? Yok. Kripto paranın herhangi bir dayanağı olmadığı için kripto paralar çok hızlı spekülasyon konusu edilebiliyorlar ve çok hızlı biçimde felaket ile sonuçlanabiliyorlar. Bu işin vurgun boyutunu da anlatıyor. Thodex aslında bu işin vurgun boyutu. Düşünün sürekli kripto para alımı için bir şirkete yatırım yapıyorsunuz ve hesabınızda sözüm ona alım satımlarınız görünüyor. Fakat sonra bir anda o şirket ortadan kayboluyor. Şimdi burada spekülasyonun nasıl vurgun ile beraber gittiği ortaya çıkıyor. Spekülasyon bir süre sonra kaçınılmaz olarak vurguna dönüşüyor.”

Merkez Bankası’nın kripto paralarla ilgili kararının etkisi

Prof. Durmuş, kripto para piyasasındaki son çöküş ile Merkez Bankası’nın “kripto paralar bir ödeme aracı olarak kabul edilmeyecek” yönündeki kararının ilişkisine dikkat çekti. Durmuş konuyla ilgili şunları söyledi:

“Kendiliğinden çökmesi bir yana, -spekülatif kazançlar kurgusaldır, Marx’ın da dediği gibi kurgusal sermaye araçlarıdır- yukarı çıktıkça koşullar değişir ve tersine döner. Koşullar nedir? Örneğin Merkez Bankalarının aldığı kararlar… Merkez Bankasının Türkiye’de aldığı son kararlardan biri de bu piyasalara dönük bir karardı. Ve o kararda da kripto paraların bir ödeme aracı olarak kabul edilemeyeceği idi. Bence işaretini vermişti. O da artık spekülasyonu ben görüyorum noktasındaydı. Bir çıpası da olmayınca hemen batışa geçmeye başlıyorlar. Ama işin diğer boyutu vurgun, bu işten vurgun yapan şirketler çok. Çünkü spekülasyon ile vurgun bir madalyonun iki yüzü gibi gidiyor. Bu vurguna konu edilen insanlar da çok ciddi şekilde felaketlerle karşı karşıya kalabiliyor.”

Yeni1Mecra