Şili’de diktatör Augusto Pinochet döneminden kalma anayasanın yeniden yazılıp yazılmamasının halka sorulduğu referandumdan açık ara farkla anayasanın yeniden yazılması kararı çıktı.
Şili Seçim Servisinin internet sitesinde yer alan sonuçlara göre, yüzde 99’u açılan sandıklarda geçerli oyların yüzde 78,27’sini anayasanın yeniden yazılmasını onaylayanların oyları oluşturdu, buna karşı çıkılan oyların oranı ise yüzde 21,73 oldu.
Anayasa Kurulu’ndaki kişileri de halk seçecek
Referandumda yeni anayasayı yazacak heyet de halkın onayına sunuldu. Anayasayı Anayasa Kurulunun yazmasını isteyenlerin oranı yüzde 79,04, bu görevi Karma Anayasa Kurulunun üstlenmesini isteyenlerin oranı ise yüzde 20,96 olarak kayda geçti. Bu sonuç doğrultusunda Anayasa Kurulunda bulunacak kişiler 11 Nisan 2021’de yapılacak yerel seçimlerde halk tarafından seçilecek.
Kadın-erkek sayısı eşit tutulacak, yerli halk temsilcileri olacak
Kadın-erkek sayısının eşit tutulacağı ve yerli halkların da temsilcilerinin bulunacağı Kurul, yeni anayasayı 9 ayda yazacak. Gerekli görülmesi halinde bu süre 3 ay uzatılabilecek. Kurulun yeni anayasayı hazırlayıp hükümete sunmasının ardından düzenlenecek referandumda yeni anayasanın yürürlüğe girip girmemesi oylanacak.
Referanduma katılım oranı yüzde 50 oldu
Böylece Şili, 1973’ten 1990’a kadar süren Pinochet rejiminin ardından ilk kez demokratik yönetimde yazılmış bir anayasaya sahip olacak. Seçmen sayısının 14 milyonu aştığı Şili’de, referanduma katılım oranı yüzde 50 oldu.
Devlet Başkanı Pinera sonuçtan memnun
Şili Devlet Başkanı Sebastian Pinera, sandıkların açılmaya başlandığı saatlerde basına yaptığı açıklamada, halkın özgürce fikrini beyan ettiğini söyledi. Pinera, şunları ifade etti: “Bugüne kadar anayasa bizi bölmüştü. Umarım bugünden itibaren yeni anayasa, birlik, istikrar ve geleceğin çerçevesi olur. Bugün, birlik olmak bölünmeye, barış da şiddete galip geldi. Şüphesiz bu demokrasi zaferi bize mutluluk ve umut vermeli.”
Pinera, 2018’de göreve geldiğinde önceki Devlet Başkanı Michel Bachelet’in görev süresinin bitmesine 5 gün kala imzaladığı anayasanın yeniden yazılmasını içeren yasa tasarısını desteklememiş, o dönem anayasanın yeniden yazılmasının önüne geçmişti.
Göstericiler referandum sonucunu kutluyor
Referandum sonucunun belli olmasının ardından ülkede binlerce kişi, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınına rağmen sonucu kutlamak için sokağa döküldü. Vatandaşlar, Şili’de geçen yıl düzenlenen protestolarda göstericilerin başlıca toplanma yeri haline gelen başkent Santiago’daki İtalya Meydanı’nda referandum sonucunu kutluyor.
Ülkede Ekim 2019’da başlayan ve 5 aydan fazla süren hükümet karşıtı gösterilerde birçok şiddet olayı yaşanmıştı. “Sosyal patlama” adı verilen gösterilerde 30’un üzerinde kişi ölmüş, 4 binden fazla kişi yaralanmıştı. Protestocuların başlıca isteklerinden biri anayasanın yeniden yazılmasıydı.
Diktatör Pinochet döneminde yazılan Şili Anayasası, halkın bir kısmına göre diktatörlük rejiminin mirası ve eşitsizliğin temel kaynağı. Pinochet eliyle yapılan özelleştirmeler ve özelleştirme teşvikleri nedeniyle, mevcut anayasanın yeterli sağlık, eğitim ve emeklilik hizmetlerini garantilemeyen bir ekonomik sistemi koruduğu düşünülüyor.
AA – BUENOS AIRES
