ABD Başkanı Donald Trump, açıkladığı “Orta Doğu Barış Planı”nda Kudüs’ün İsrail’in “bölünmez” başkenti olarak kabul edileceğini ve planın Filistinliler için “son şans” olduğunu ifade etti.
Filistin Devlet Başkanı Abbas plana tepki göstererek, “Kudüssüz Filistin devleti kabul edilemez.” diyerek diz çökmeyeceklerini teslim olmayacaklarını belirtti.
ABD Başkanı Donald Trump, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile Beyaz Saray’da düzenlediği ortak basın toplantısında, “Orta Doğu Barış Planı” adını verdiği tek taraflı planı kamuoyuna açıkladı. Planın 80 sayfa olduğunu belirten Trump, planın hem İsrail hem de Filistin tarafı için çok değerli maddeler içerdiğini savundu.
‘Kudüs İsrail’in başkenti kabul edilecek’
Anadolu Ajansı’nın geçtiği bilgilere göre; Trump, konuşmasının başında söz konusu plan kapsamında Kudüs’ün, İsrail’in “bölünmez” başkenti olarak kabul edileceğini söyledi. Trump, planının Filistin’e başkenti Kudüs’ün doğusunda bir bölgede yer alan bağımsız bir devlet öngördüğünü ifade etti ve anlaşmanın uygulanması halinde Filistinlilerin bugünkünden 2 kat daha fazla toprağa sahip olacağını öne sürdü.
Plan kapsamında İsrail’in “gelecekte kurulacak Filistin devleti”nin koşullarını müzakere etmeye hazır olduğunu ifade eden Trump, amaçlarının birer ulus devlet olarak İsrail ve Filistin devletlerinin tanınması olduğunu belirtti.
Filistin’e 4 yıl süre
Trump, planda Filistin’e, bağımsız bir devlet olabilmesinde gerekli koşulları yerine getirebilmesi amacıyla 4 yıllık bir süre öngördüklerini belirtti. Trump, bu kapsamda Filistin ekonomisini canlandıracağını savunduğu 50 milyar dolarlık bir ekonomik planın da hayata geçirilmesini hedeflediklerini ifade etti. Trump ayrıca, planın bağımsız bir Filistin devleti ve Filistinliler için “son şans” olduğunu söyledi.
Mescid-i Aksa’nın statüsü değişmeyecek
Trump, Mescid-i Aksa’nın statüsünün değişmeyeceğini, İsrail’in bu bölgenin güvenliğini sağlamaya ve Müslümanların Mescid-i Aksa’daki ibadetlerini yapmasını temin etmeye devam edeceğini dile getirdi. Trump, Ürdün’ün bu konuda bugüne kadar olduğu gibi özel durumunun korunacağını ve bu ülkenin İsrail ile çalışmaya devam edeceğini ekledi.
Netanyahu planın detaylarını açıkladı
Daha sonra kürsüye gelen İsrail Başbakanı Netanyahu ise Trump’ın planının detaylarını aktardı. Planı “İsrail için çok büyük ve tarihi bir kazanım” şeklinde nitelendiren Netanyahu, ABD’nin planı kapsamında Batı Şeria’daki Yahudi yerleşim yerlerini İsrail toprağı olarak tanıyacağını açıkladı. Netanyahu ayrıca, plana göre İsrail’in, Ürdün Vadisi üzerindeki hakimiyetini sürdüreceğini de ifade etti.
Filistinli mültecilere geri dönüş hakkı yok
Plana göre yaklaşık 6 milyonu bulan Filistinli mültecilerin geri dönüş hakkının olmayacağını da açıklayan Netanyahu, planın bölge barışına büyük katkı sağlayacağını öne sürdü.
Trump’ın planına tepkiler
Abbas: Kudüssüz Filistin devleti kabul edilemez
İşgal altındaki Batı Şeria’nın Ramallah kentinde Filistinli liderlerle bir araya gelen Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas burada yaptığı açıklamada, “Trump’ın bu saçma sözlerini duyduktan sonra ‘Yüzyılın Anlaşması’ olarak adlandırılan sözde planına bin kere hayır diyoruz.” ifadesini kullandı.
‘Diz çökmeyeceğiz’
Abbas, “Diz çökmeyecek ve teslim olmayacağız. Komplolar ve sözde barış planı başarısızlığa ve yok olmaya mahkumdur. Yeni bir hak doğurmayacak ve bağlayıcılığı olmayacaktır.” dedi. Abbas, Filistinlilerin Trump’ın planını akamete uğratmak için var güçleriyle çalışacağına dikkat çekerek, “Kudüssüz Filistin Devleti kabul edilemez.” dedi
ABD’nin planının Balfour Deklerasyonu’nun bir uzantısı olduğunu vurgulayan Abbas, uluslararası meşruiyete ve Filistin meselesiyle ilgili Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) kararlarına bağlılıklarını sürdüreceklerini belirtti.
Filistinli grupların tamamı katıldı
Hamas ve İslami Cihad da dahil olmak üzere tüm Filistinli grupların Ramallah’taki toplantıya katıldığına işaret eden Abbas, Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye’nin kendisini telefonla aradığını ve “yeni bir sayfa açma ve Gazze’de bir toplantı düzenleme konusunda anlaştıklarını” da belirtti.
Abbas, kurulan komplolara karşı koymak için Filistinli grupların ortak hareket etmesi gerektiğine işaret etti.
Göstericilere müdahale
Öte yandan Filistin Kızılayı yaptığı yazılı açıklamada, İsrail askerleri El-Bire kentinin kuzey girişinde Trump’ın planını protesto eden göstericilere plastik mermi ve göz yaşartıcı gaz bombası kullanarak müdahale etti. Müdahalede 5 Filistinlinin plastik mermiyle yaralandığı, 3’ünde yanıklar oluştuğu, 2 kişinin ise atılan gazdan etkilenerek boğulma tehlikesi geçirdiği belirtildi. Plastik mermiyle yaralananların hastaneye kaldırıldığı kaydedildi.
Bir çok devlet plana tepki gösterdi
Ürdün, Lübnan, İran, Türkiye, Almanya, İsveç, İngiltere de planı eleştirerek tepki gösterdi. Almanya, İsveç, İngiltere, İsrail-Filistin sorununa iki devletli çözümü konusundaki pozisyonun desteklenebileceğini bildirerek, planın dikkatlice incelenmesi gerektiğini belirtti.
Türkiye Dışişleri Bakanlığı da yaptığı yazılı açıklamada, “Bu plan, iki devletli çözümü öldürmeyi ve Filistin topraklarını gasp etmeyi hedefleyen bir ilhak planıdır. Filistin halkı ve toprakları parayla satın alınamaz.” denildi.
İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif, ABD’nin, Filistin-İsrail meselesine “çözüm bulmak” iddiasıyla hazırladığı planının gerçekleşmesi halinde “bölge ve dünya için kabus” olacağı uyarısında bulunarak, bölge ülkelerini ortak hareket etmeye çağırdı.
