AİHM, “Bu Suça Ortak Olmayacağız” bildirisine imza attığı için ihraç edilen 43 akademisyenin başvurusu nedeniyle Türkiye’den savunma istedi.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), “Bu suça ortak olmayacağız” bildirisine imza attıkları için Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile ihraç edilen 43 Barış akademisyeninin başvurusuna ilişkin Türkiye’den savunma istedi.
Avukat Ayşe Bingöl tarafından sanal medya hesabından yapılan açıklamada, “AİHM, ‘Barış Bildirisi’ni imzaladıkları için OHAL KHK’leri ile işlerinden çıkartılan, temel hak ve özgürlükleri yok sayılan ve kendilerine hak ihlallerine karşı etkili başvuru yolu tanınmayan 43 Barış için Akademisyenin başvurusunu hükümete bildirdi” dedi.
Bingöl, AİHM’in hükümetten açıkça başvurucuların işlerinden çıkartılma gerekçesini sorarak ifade ve örgütlenme özgürlüğüne (AİHS 10. & 11. madde), mahkemeye erişim hakkına (6. madde) ve özel hayata ve aileye saygı hakkına (8. madde) dair ihlal iddialarını işaret eden sorular sorduğunu belirtti. Bingöl, AİHM’in, OHAL İşlemleri İnceleme Komisyonu’nun etkili bir başvuru yolu olup olmadığına dair sorular yönelttiğini ve özellikle inceleme sürecinin uzunluğu ve başvuruların kabulü halinde dahi eski hale getirmenin mümkün olup, olmadığına dair sorunlara da dikkat çektiğini kaydetti.
‘Binlerce KHK’liyi ilgilendiriyor’
Ayrıca AİHM’in, haklara yapılan müdahale kapsamında Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) 18’inci madde gereğince sözleşme dışı bir amaç güdüldüğüne dair iddialara da açıklama istediğini kaydeden Bingöl, “AİHM’in bu başvurulardaki kararı OHAL KHK’leri ile işlerinden çıkartılan ve iç hukuk çıkmazına mecbur bırakılan binleri ilgilendiriyor” dedi.
Akademisyenlerin ihraç süreçleri
AİHM’in resmi sayfasında yayınlanan bilgilendirmede de, 11 Ocak 2016’da başvuranları “Bu Suça Ortak Olmayacağız” başlıklı dilekçeyi imzalayarak yayınlayan bin 128 akademisyen. Ardından toplam imzacı sayısı 2 bin 449 akademisyenin bildiriye imza attığı bilgileri yer aldı. Akademisyenlerin hedef alınmasına ilişkin bilgilere de yer verilirken, 2015 ve 2016 yıllarında yaşanan sokağa çıkma yasakları, 15 Temmuz Darbe Girişimi ardından ilan edilen Olağanüstü Hal (OHAL) uygulamalarına dikkat çekildi.
OHAL İnceleme Komisyonu
Akademisyenlerin AİHS kapsamında 6, 7, 8, 10, 11, 13 ve 14. maddelerinde güvence altına alınan haklarının ihlal edildiğine dair Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) başvuruda bulunduğu ancak iç hukuk yolları tüketilmediği gerekçesiyle başvurunun reddedildiğine de dikkat edildi. Akademisyenlerin 23 Ocak 2017 tarihinde kurulan OHAL İşlemlerini İnceleme Komisyonu’na da başvurdukları bilgileri yer aldı. AYM kararı ardından 2020 yılının Aralık ayında başvuran akademisyenlerin başvurularının OHAL İşlemleri İnceleme Komisyonu önünde halen derdest olduğuna dair bilgilendirmede bulunduğu vurgulandı.
AİHS 18. madde soruldu
AİHM, hükümete yönelttiği 6 soruya cevap istedi. AİHM, tarafından hükümete şu sorular yönlendirildi: “Sözleşme’nin 8, 10 ve 11. maddeleri kapsamındaki şikayetlerini giderebilecek etkili bir hukuk yolu olup, olmadığı, adil yargılanma hakkı kapsamında mahkeme erişim hakkının olup, olmadığı, aileye saygı hakkı ihlali, bu davada izlenen karar verme sürecinin keyfiliğe karşı yeterli güvence sağlayıp, sağlamadığı, ihraç sebepleri, başvuranlar, Hükümet’in Güneydoğu Türkiye’deki faaliyetlerine ilişkin eleştirel görüşleri nedeniyle ve söz konusu dilekçeyi imzaladıkları ve bir sendikaya üye oldukları için görevlerinden alındıklarını iddia etmekte haklı mıdırlar?, ifade özgürlüğü ve dernek kurma hakkı, Türkiye’nin Sözleşme’nin 15 § 1 maddesi ile kendisine tanınan Sözleşme’den sapma hakkını kullandığı için Sözleşme’nin yukarıda belirtilen hükümlerine geçerli bir şekilde güvenebilir mi? Sözleşme’nin 18. maddesini, bu maddede öngörülenden farklı bir amaç için mi ihlal etmiştir?”
AİHM’E başvuru yapanlar
AİHM’in başvurusuna yanıt istediği akademisyenlerin isimleri ise şöyle: “Kamuran Akın, Aynur Özuğurlu, Mehmet Cengiz Erçin, Derya Keskin Demirer, Güven Bakırerzer, Özlem Özkan Hamzaoğlu, Yücel Demirer, Nail Dertli, Onurcan Taştan, İlkay Kara, Fatma Ünsal, Ahmet Haşim Köse, Levent Dölek, Tevfik Hakan Ongan, Savaş Karabulut, Ahsen Deniz Morva Kablamacı, Zeynep Kıvılcım, Erhan Keleşoğlu, Gülay Kılıç Aslan, Eren Paydaş, Hande Gürses, Semih Çağdaş İnal Çekiç, Eylem Tek, Ali Yalçın Göymen Asya Saydan, Yaşar Akdağ, Zafer Yılmaz, Binnaz Banu Yılmaz, Ekin Değirmenci, Nevcan Demir, Banu Durdağ, Emine İrem Akı, Utku Barış Balaban, Cenk Yiğiter, Can Şeker, Aylin Aydoğan, Ece Köse, İnci Solak Akman, Yasin Bedir, Zühre Koçkan, Süreyya Karacabey, Mustafa Kemal Coşkun ve Metin Öztürk.”
MA / ANKARA
