AYM’den KHK’ya tabi sözleşmeli personel kararı

Anayasa Mahkemesi, kamuda 233 sayılı KHK’ye tabi sözleşmeli personel statüsünde çalışacak olanlarda aranan “6 aydan fazla hapis cezası almamış olma” şartını anayasaya aykırı bularak iptal etti.

AYM kararında, güvence altındaki temel hakların KHK’lar ile düzenlenemeyeceğine vurgu yapıldı.

Anayasa Mahkemesinin 233 sayılı KHK’da “sözleşmeli personel statüsünde çalışacak olanlarda 6 aydan fazla hapis cezası almamış olma” ibaresinin Anayasa’nın 10. Maddesine aykırı olduğu gerekçesiyle iptaline ilişkin yapılan başvuruyu karara bağladı. Mahkeme, 233 sayılı KHK’nın 7. maddesinin birinci fıkrasında yer alan “…6 aydan fazla…” ibaresinin Anayasa’nın mülga 91. maddesine aykırı olduğuna ve iptaline karar verdi. Karar Resmi Gazete’de yayımlandı.

Anadolu Ajansı’nın geçtiği bilgilere göre; Resmi Gazetede yayımlanan kararda, Devlet Memurları Kanunu’nda kamu görevlisi statüsünde istihdam edilebilmek için bir yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına “mahkum olmama koşulu” aranırken, KHK kapsamındaki sözleşmeli personel yönünden “altı aydan fazla hapis cezasıyla hükümlü bulunmama” koşulunun öngörüldüğü belirtildi.

Kararda, bu durumun eşitlik ilkesiyle bağdaşmadığı ve anayasaya aykırı olduğu belirtilerek yüksek mahkemeye başvurulduğu bildirildi.

‘KHK’ların denetlenmesi bir defayla sınırlandırılamaz’

Mevcut KHK’lerin ve dolayısıyla itiraz konusu kuralın, daha önce denetlenmiş olsa bile anayasanın mülga 91. maddesine uygunluğunun denetlenmesi gerektiği vurgulanan kararda, şu ifadelere yer verildi:

“Zira geçerliliğini sürdüren ve yetki unsuru bakımından da anayasal denetime tabi olan KHK’ların çıkarılması sırasındaki anayasal yetkinin kaynağını, ilga edilmiş olsa da anayasanın 91. maddesi teşkil etmektedir.

KHK’ların anayasanın mülga 91. maddesine uygun olup olmadığına ilişkin denetimin bir defayla sınırlandırılamayacağı açıktır. Zira böyle bir sınırlandırma, KHK’ya ilk denetiminden sonra söz konusu anayasa hükmü karşısında dokunulmazlık tanınması anlamına gelmektedir. Bu ise her şeyden önce temel amacı, normların anayasaya uygunluk denetiminin yapılması ve anayasaya aykırı olan kuralların hukuk sisteminden ayıklanması olan anayasa yargısının, belirtilen amacı ile bağdaşmamaktadır.

Bu itibarla, itiraz konusu kuralın anayasanın mülga 91. maddesi yönünden daha önce denetlenmiş olması aynı madde uyarınca yeniden denetlenmesine engel teşkil etmemektedir.”

‘Güvence altındaki temel haklar KHK’lar ile düzenlenemez’

Mülga 91. maddede anayasal güvence altındaki temel haklar, kişi hakları ve ödevleri ile siyasi haklar ve ödevlerin KHK’ler ile düzenlenemeyeceği belirtilen kararda, şu ifadeler kullanıldı:

“Anayasanın ikinci kısmının Siyasi Haklar ve Ödevler başlıklı dördüncü bölümünde yer alan ve 70. maddesinde güvence altına alınan kamu hizmetine girme hakkına ilişkin olarak da KHK ile düzenleme yapılması mümkün değildir.

İtiraz konusu kuralda, sözleşmeli olarak işe alınacak personelin taksirli suçlar hariç olmak üzere 6 aydan fazla hapis cezası ile hükümlü bulunmamaları gerektiği hükme bağlanmıştır. Kamu hizmetine girme ve hizmete alınmada hangi nitelik ve şartların aranacağı anayasanın 70. maddesi kapsamındadır.

İtiraz konusu kural, kamu hizmetlerinin yürütülmesinde kamu görevlisi olarak istihdam edilme şekillerinden biri olan 399 sayılı KHK’ya tabi sözleşmeli personel statüsünde çalıştırılmak için aranan şartlara ilişkin olduğundan kamu hizmetlerine girme hakkının uygulanmasına dair bir düzenleme niteliği taşımakta ve anayasanın mülga 91. maddesi uyarınca KHK ile düzenlenemeyecek yasak alan içinde kalmaktadır.”

Kararda, Anayasa Mahkemesinin, açıklanan nedenlerle kuralın anayasanın mülga 91. maddesine aykırı olduğuna ve iptaline karar verdiği bildirildi.