Prof. Dr. Mustafa Durmuş
IMF Başkanı Kristalina Georgieva, Türkiye’nin dört yıl önceki bir darbe girişimini bir kez daha tartıştığı bir günde, 15 Temmuz 2020 tarihinde, IMF’nin resmi sitesinde “Krizin sonraki aşaması: Esnek, çabuk iyileşen bir ekonomi için acil önlemler” (1) başlıklı bir makale yayınladı.
Bu makalede paylaştığı bir tablo çok düşündürücü.
Çünkü aşağıda yer alan bu tabloda; aralarında Türkiye’nin de yer aldığı G-20 ülkelerinin hükümetlerinin, yoksulluğu daha da artıran Kovid-19 salgını sonrası uyguladığı mali ve parasal teşviklerin ne kadarının yoksulluğu azaltmak için yoksul hanelere verildiği gösteriliyor.
Tablonun dikey ekseninde hanelere verilen (yoksulluk azaltıcı) gelir desteklerinin toplam devlet destekleri içindeki payı, yatay ekseninde ise ülkelerdeki gelir dağılımı adaletsizliği, Gini Katsayısı ile gösteriliyor. Bilindiği gibi bu katsayının büyümesi gelir dağılımı adaletsizliğinin artması anlamına geliyor.
Bu tabloya göre; Türkiye gelir dağılımı adaletsizliği açısından en adaletsiz ülkeler arasında yer almasına, yoksulluğunun temel nedeninin gelir dağılımı adaletsizliği olduğunun bilinmesine ve Kovid-19’un yoksulluğu daha da artırmasına rağmen, bu desteklerin yok denecek kadar az bir kısmı bu kesimler için kullanılıyor.
Hatırlayalım, IMF daha önceki bir raporunda (2) (muhtemelen Hazineden aldığı bilgi çerçevesinde) Türkiye’deki Kovid-19 sonrası toplam devlet desteğini 63 milyar dolar (bugünkü kur ile yaklaşık 430 milyar TL) olarak açıklamıştı. Buna yakın bir rakamı (çarpan etkisini de işin içine katarak) Bakan Albayrak da daha önce paylaşmıştı.
Şimdi Başkanın bu yazısı bize şu soruyu sorduruyor: Yarım trilyon liraya yakın bir devlet desteği ve teşvik nereye harcandı, kimlere verildi?
(1) Kristalina Georgieva, “The Next Phase of the Crisis: Further Action Needed for a Resilient Recovery”, https://blogs.imf.org (15 July 2020).
(2) Mustafa Durmuş, “Son IMF raporundaki Türkiye gerçeği”, https://t24.com.tr (27 Haziran 2020).
