SES: Salgına karşı koruyucu sağlık hizmetleri güçlendirilmeli

SES Ankara Şubesi, 40 Aile Sağlık Merkezi’nde (ASM) çalışan 40 aile hekimiyle yaptığı görüşmelerde tespit edilen sorun ve çözüm önerilerini raporlaştırdı.

Raporda, koronavirüs salgınıyla mücadelede başarının koruyucu sağlık hizmetlerinden geçildiğine vurgu yapıldı.

SES Ankara Şubesi, ASM ile ilgili hazırladığı “Salgınla Mücadelede Birinci Basamak Sağlık Hizmetleri Raporu”nu yayımladı. Raporda, Ankara’da bulunan 40 ASM’de çalışan 40 aile hekimiyle yapılan görüşmelerde tespit edilen sorun ve çözüm önerileri yer aldı.

‘ASM’ler geri hizmet olarak görülüyor’

Mezopotamya Haber Ajansı’nda geçen bilgilere göre; Raporda, “Yaşanan sorunlar ve çözüm önerileri kapsamındaki raporumuz, hem sağlık ve sosyal hizmet emekçilerinin sağlığını korumakta hem de salgınla etkin mücadelede yararlı olacağını düşünmekteyiz.” denildi. Koronavirüs salgınıyla mücadelede ASM’lerin yöneticiler tarafından geri hizmet olarak görüldüğüne dikkati çekilen raporda, yapılan görüşmelerde ifade edilen sorunlar şöyle sıralandı:

• Salgının ilk döneminde koruyucu ekipman verilmemiş, bir hafta sonra koruyucu ekipman verilmiş ancak sayı olarak yeterli olmadığı ifade edilmiştir. Aile hekimleri tarafından ilk dönem tüm ihtiyaçlar kendi imkanları ile sağlandı.
• Ekipmanların kişiye özgü olmaması nedeniyle tam koruyucu özelliği zayıf oldu.
• ASM’lere dezenfektan ve el dezenfektanı verilmemiş, piyasada zor bulunması nedeniyle sorun yaşandı.
• Ekipman eksikliği, fiziki alan uygunsuzluğu nedeniyle triyaj yapılmasında sorunlar yaşandı
• ASM randevu sisteminin olmamasının bazı zaman dilimlerinde sosyal mesafeyi ihmal edecek yoğunluğa neden oldu.
• Suiistimallerin engellenmesi amacıyla eczane, ilaçlama firması, ürün denetimlerinin yapılması gerekiyor.
• Temaslı hastalar ile görüşme yapıldı. Hastanelere yönlendirme yapıldı.
• Bazı ASM binalarının sağlık hizmeti sunma amaçlı yapılmaması nedeniyle; hizmet verilirken sosyal mesafe ve izole bir şekilde hizmet sunulamadı. Semptom görülen riskli hastalar ayrı yerde muayene edilemedi.
• Çalışanlar tarafından çok fazla rapor talep edildi ve sağlık çalışanları üzerinde baskı oluştu.
• Yaşlı ve sosyal desteğe ihtiyacı olan hastaların ilaçlarının temininde sorunlar yaşadı.
• Sağlık personeline yönelik tanı testleri yapılmadı.
• Kronik hastalığı olan sağlık çalışanları çalışmaya devam etti.
• Raporlu ilaçların eczaneler tarafından bir aylık verilmesi nedeniyle hastalar üç aylık ilaç almak için hekime başvurmaya devam etti.
• Birinci basamak sağlık hizmetlerinde çalışan sağlık personeline yönelik eğitimler verilmedi.
• Halka yönelik salgından korunma tedbirlerine yönelik eğitim eksikliği yaşandı.
• Dezenfektandan koruyucu ekipmana birçok ödemeleri kendileri karşılaması nedeniyle cari ödemelerdeki derecelendirme doğru olmadı.
• Salgın nedeniyle performans kriterleri olan aşı takibi, gebe takibi, bebek ve çocuk takibi gibi kriterleri tamamlayamama sorunu yaşandı.
• ASM çalışanlarının ücret düzeyinin aktif gün üzerinden verilmesi, koronavirüs pozitifliği veya semptomların görülmesi nedeniyle rapor alınması, evde izole kalınması gibi durumlarda ücretler kesintiye uğradı.

Raporda, sorunlara yönelik çözüm önerileri ise şöyle yer aldı:

• Birinci basamak sağlık hizmetlerinde görev yapan tüm sağlık ve sosyal hizmet emekçilerine nitelikli yeterli ekipmanın sunulması gerekmektedir.
• Bu süreçte birinci basamak sağlık hizmetlerinde randevu sisteminin uygulanması gerekmektedir.
• Tüm birinci basamak sağlık hizmetlerinde başvuran her hasta triyaj uygulamasından geçirilmelidir.
• Birinci basamakta görev yapan sağlık emekçilerine yönelik nitelikli eğitimler bir an önce verilmelidir.
• Halka sağlık hizmetlerini daha etkin ve yerinde kullanma anlamında kamu spotları ile eğitimler verilmelidir.
• ASM merkezlerinin sağlık hizmeti sunum amaçlı yapılmayan binalarda verilmesi pandemi salgınıyla ortaya çıkmıştır ki sağlık hizmetlerinin doğru sunulmasını engellemektedir. ASM hizmetlerinin nitelikli binalarda yapılması için gerekli düzenlemeler yapılmalıdır.
• Siperlik, gözlük, maske, eldiven, bone gibi ekipmanlar düzenli sağlanmalıdır.
• Raporlu ilaçların hekime başvurmadan eczaneler tarafından bir aylık verilmesi düzenlemesi genişletilerek 3 aylık haline dönüştürülmelidir.
• Bu dönemde ASM giderleri artmış olup cari ödemelerde gruplandırma kaldırılarak tüm ödemeler A Grubu ödemeleri üzerinden yapılmalıdır.
• Salgın süresince aile hekimlerinin ücretlendirilmesinde baz alınan performans kriterleri tam puan üzerinden verilmelidir.
• Salgın süresince ASM çalışanlarının ücretlerinde izin ve rapor kesintisi yapılmamalıdır.

‘Koruyucu hizmetler güçlendirilmeli’

Raporun sonuç bölümünde, koruyucu sağlık hizmetlerinin önemine vurgu yapılarak, “Salgınla etkin mücadele yürütülmesi isteniyorsa; toplum sağlığı için bütünlükçü yaklaşım, ekonomik ve sosyal destekle koruyucu hizmetlerin güçlendirilmesi gerekmektedir.” denildi. Türkiye’de salgınla mücadelede başarı ve sağlıklı bir toplumun koruyucu sağlık hizmetlerinden geçtiğinin unutulmaması istendi.