Çeşitli alanlarda faaliyet yürüten sivil toplum örgütlerine kayyım atamanın önünü açan ‘Kitle İmha Silahlarının Yayılmasının Finansmanının Önlenmesi Teklifi’ TBMM Genel Kurulunda yasalaştı.
Buna göre; Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin (BMGK) kararlarına dayanılarak çıkarılan müteakip kararlarla listelenen kişi, kuruluş veya organizasyonların tasarrufunda bulunan mal varlığının dondurulması kararları verilebilecek.
TBMM Genel Kurulunda ‘Kitle İmha Silahlarının Yayılmasının Finansmanının Önlenmesine İlişkin Kanun Teklifi’ yasalaştı. Kanun teklifine göre; Türk Ticaret Kanunu’nda yapılan değişikle hamiline yazılı pay senedi çıkaran anonim şirketlerde, hamiline yazılı pay sahipliğine ilişkin bilgileri Merkezi Kayıt Kuruluşuna bildirmeyen şirketler 20 bin lira, hamiline yazılı pay senedini devralmasına rağmen bildirim yükümlülüğünü yerine getirmeyen pay sahipleri hakkında 5 bin lira idari para cezası uygulanacak.
Pay senedine sahip olanlar 31 Aralık’a kadar Merkezi Kayıt Kuruluşuna başvuracak
Hamiline yazılı pay senedine sahip olanlar, 31 Aralık 2021’e kadar Merkezi Kayıt Kuruluşuna bildirilmek üzere pay senetleri ile birlikte anonim şirkete başvuracak. Başvuru üzerine anonim şirket yönetim kurulu, 5 iş günü içinde hamiline yazılı pay sahipleri ile sahip oldukları paya ilişkin bilgileri Merkezi Kayıt Kuruluşuna bildirecek.
Pay sahipleri anonim şirkete başvurmazsa düzenlemeden doğan paya bağlı haklarını gerekli başvuru yapılıncaya kadar kullanamayacak. Başvuruda veya bildirimde bulunmayanlara 20 bin lira idari para cezası uygulanacak. Söz konusu düzenlemeler 1 Nisan 2021’de yürürlüğe girecek.
‘Mal varlığı’ tanımı değiştiriliyor
Terörizmin Finansmanının Önlenmesi Hakkında Kanun’da yer alan “mal varlığı” tanımı ise değişiyor. Buna göre; mal varlığı, “Bir gerçek veya tüzel kişinin; mülkiyetinde veya zilyetliğinde bulunan ya da doğrudan veya dolaylı olarak kontrolünde olan fon ve gelir ile bunlardan elde edilen veya bunların birbirine dönüştürülmesinden hasıl olan menfaat ve değeri, adına veya hesabına hareket eden gerçek veya tüzel kişinin mülkiyetinde ya da zilyetliğinde bulunan fon ve gelir ile bunlardan elde edilen veya bunların birbirine dönüştürülmesinden hasıl olan menfaat ve değeri.” olarak tanımlanıyor.
Cezalar üçte birine kadar artırılacak
Terörizmin finansmanı suçu, örgütü kuran veya yöneten ya da örgüt üyesi tarafından gerçekleştirilmesi halinde, bu kişiler hakkında örgüt kurmak, yönetmek veya örgüte üye olmak suçları uyarınca verilecek ceza üçte birine kadar artırılacak.
Ayrıca, “terörizmin finansmanı” suçu bakımından kontrollü teslimat koruma tedbirinin uygulanabilmesi imkanı da getiriliyor.
İstenilen kişi, kuruluş veya organizasyonların mal varlığı dondurulabilecek
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin (BMGK) 1267 (1999), 1988 (2011), 1989 (2011) ve 2253 (2015) sayılı kararları ile bu kararlara dayanılarak çıkarılan müteakip kararlarla listelenen kişi, kuruluş veya organizasyonların tasarrufunda bulunan mal varlığının dondurulması kararları verilebilecek. Ve bu listelerden çıkarılanlara ilişkin mal varlığının dondurulmasının kaldırılması kararlarının uygulanmasına yönelik Cumhurbaşkanı kararı, Resmi Gazete’de yayımlanacak ve gecikmeksizin uygulanacak.
Cumhurbaşkanı tarafından BMKG’ye teklif edilecek
Terörizmin finansmanı suçu kapsamına giren fiillerin gerçekleştirildiği hususunda makul sebeplerin varlığına istinaden Değerlendirme Komisyonunun önerisi üzerine cumhurbaşkanı tarafından kişi, kuruluş veya organizasyonların BMGK’nin 1267 (1999), 1988 (2011), 1989 (2011) ve 2253 (2015) sayılı kararları ile bu kararlara dayanılarak çıkarılan müteakip kararlar uyarınca mal varlığının dondurulmasına ilişkin oluşturulan listelere eklenmesi ve bu makul sebeplerin ortadan kalkması halinde listelerden çıkarılması BMGK’ye teklif edilebilecek. Cumhurbaşkanının teklifi Dışişleri Bakanlığı tarafından BMGK’ye bildirilecek.
Yabancı ülkelerde bulunan mal varlığının dondurulması için Cumhurbaşkanına öneri verilebilecek
Malvarlığının Dondurulmasını Değerlendirme Komisyonu, terörizmin finansmanı suçu kapsamına giren fiilleri gerçekleştirdiği hususunda makul sebeplerin varlığına istinaden kişi, kuruluş veya organizasyonların yabancı ülkelerde bulunan mal varlığının dondurulması talebiyle cumhurbaşkanına öneride bulunulmasına karar verebilecek.
Hazine ve Maliye Bakanı ile İçişleri Bakanı birlikte karar verebilecek
Mahkemelerce terör örgütü olduğuna kesin olarak karar verildikten sonra terörizmin finansmanı suçu kapsamına giren fiilleri gerçekleştirdiği hususunda makul sebeplerin varlığına istinaden kişi, kuruluş veya organizasyonların Türkiye’de bulunan mal varlığının dondurulmasına karar verilebilecek. Bu makul sebeplerin ortadan kalkması halinde mal varlığının dondurulmasının kaldırılmasına Değerlendirme Komisyonunun önerisi üzerine hazine ve maliye bakanı ile içişleri bakanı tarafından birlikte karar verilebilecek.
Karar derhal uygulanacak ve 48 saat içinde mahkeme onayına sunulacak
Mal varlığının dondurulmasına ilişkin karar derhal uygulanacak ve 48 saat içinde Hakimler ve Savcılar Kurulu tarafından belirlenen Ankara ağır ceza mahkemesinin onayına sunulacak. Mahkeme, makul sebeplerin varlığı yönünden yapacağı inceleme neticesinde mal varlığının dondurulması kararının devamına veya kaldırılmasına 5 gün içinde karar verecek ve sonucu derhal Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığına bildirecek. Mahkemenin kararlarına karşı Ceza Muhakemesi Kanunu hükümlerine göre itiraz edilebilecek.
Değerlendirme Komisyonu talepleri ilgili bakanlara sunacak
Değerlendirme Komisyonu, Türkiye’de bulunan mal varlığının dondurulmasına ilişkin kararın Resmi Gazete’de yayımlanmasından itibaren en geç 6’şar aylık dönemlerle makul sebeplerin varlığının devam edip etmediğini değerlendirerek önerisini ilgili bakanlara sunacak.
İlgililer tarafından mal varlığının dondurulması kararının kaldırılmasına ilişkin talepler Değerlendirme Komisyonuna yapılacak. Komisyon, taleplere ilişkin önerisini ilgili bakanlara sunacak.
Türkiye’de bulunan mal varlığının dondurulmasına karar verildiği takdirde ilgililer hakkında Ceza Muhakemesi Kanunu uyarınca soruşturma açılması talebiyle suç duyurusunda bulunulmasına Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı tarafından karar verilecek. Soruşturma ve kovuşturma sonucunda verilen kararlar Değerlendirme Komisyonuna sunulmak üzere Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığına gönderilecek.
Kişi veya kuruluşlara 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası
Hakkında mal varlığının dondurulması kararı verilen kişi, kuruluş veya organizasyonların yararına veya bunlar tarafından doğrudan veya dolaylı olarak kontrol edilen kuruluşlara ya da bunların adına veya hesabına hareket eden kişi veya kuruluşlara bu niteliklerini bilerek ve isteyerek fon sağlayan veya toplayan ya da finansal hizmet veren kişilere, fiil daha ağır bir cezayı gerektiren başka bir suç oluşturmadığı takdirde, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis veya adli para cezası verilecek.
Tüzel kişiye 10 bin liradan 2 milyon liraya kadar idari para cezası
Mal varlığının dondurulmasıyla ilgili alınan kararın gereğini yerine getirmeyen ya da bu kapsamda fon sağlayan veya toplayan ya da finansal hizmet veren kişinin, bir tüzel kişinin organ veya temsilcisi olması veya organ veya temsilcisi olmamakla birlikte, tüzel kişinin faaliyeti çerçevesinde görev üstlenmiş bulunması halinde ayrıca bu tüzel kişiye 10 bin liradan 2 milyon liraya kadar idari para cezası verilecek. Ancak bu fıkra uyarınca verilecek idari para cezası, tespit edilmesi halinde işleme konu edilen miktardan az olamayacak.
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce BMGK’nin kitle imha silahlarının yayılmasının finansmanının önlenmesine yönelik kararlarına dayanılarak yetkili kurullar tarafından verilen kararların uygulanmasına devam edilecek. Bu kanun hükümleri, kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce yetkili kurullar tarafından verilen kararların yerine getirilmesinde de uygulanacak.
Teklife ihdas edilen yeni maddeyle Çek Kanunu’nda yer alan “üzerinde yazılı düzenleme tarihinden önce çekin ödenmek için muhatap bankaya ibrazının geçersiz olmasına” ilişkin geçici düzenlemenin uygulama süresi, 31 Aralık 2021 tarihine kadar uzatıldı.
TBMM Başkanvekili Süreyya Sadi Bilgiç, teklifin yasalaşmasının ardından, birleşimi, 26 Ocak Salı günü saat 15.00’te toplanmak üzere kapattı.
Kaynak: AA
