HDP’nin Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçişle birlikte yapılan zamlara ilişkin hazırladığı raporda, pek çok ürün ve hizmette yüzde yüzü aşan zam oranlarına, kepenk kapatan esnaf sayısına ve artan intihar vakalarına dikkat çekildi.
Raporda, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçildikten sonra yapılan zamların geri alınması, temel gıda ve yaşam ihtiyaçları üzerindeki vergilerin kaldırılması istendi.
HDP Ekonomi Komisyonu, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine geçişten bugüne yapılan zamlarla ilgili hazırladığı raporu Meclis’te düzenlediği basın toplantısında açıkladı. Toplantıya, Ekonomi Komisyonundan Sorumlu Eş Genel Başkan Yardımcısı Garo Paylan, komisyon üyeleri Erol Katırcıoğlu, Serpil Kemalbay ve Necdet İpekyüz katıldı.
‘Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nde yoksulluk rekor kırdı’
Raporda, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin uygulanmaya başlandığı 2018 Temmuz ayı itibariyle enflasyon, işsizlik, döviz kuru, cari açık ve yoksulluğun tarihi rekor kırdığı belirtildi. TÜİK’in en son enflasyon rakamını yüzde 14,60 olarak açıkladığının kaydedildiği raporda, piyasa fiyatlarının gerçek enflasyonun yüzde 30-40 aralığında olduğunu gösterdiğine işaret edildi.
‘Pek çok ürün ve hizmet fahiş biçimde zamlandı’
Raporda, şu bilgiler aktarıldı: “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçişle birlikte TÜİK’in verilerinin aksine pek çok ürün ve hizmet fahiş biçimde zamlanmıştır. Örneğin yeni sisteme geçildiğinden beri buğday unu yüzde 214, mercimek yüzde 184, fasulye yüzde 149, tuz yüzde 104, makarna ve süt yüzde 100, elektrik yüzde 71,7, doğalgaz yüzde 64,1 oranında zamlanmıştır. Yapılan zamlar neticesinde marketlerde bebek mamalarına ve peynirlere hırsızlığa karşı alarm sistemlerinin konulması noktasına gelinmiştir.”
‘Pandemiyle gelen zamlar yoksulluğu derinleştirdi’
Pandemi ile birlikte gıda ürünlerine fahiş zamlar yapılması sonucu yoksulluğun derinleştiği belirtilen raporda, bu dönemde meyve, sebze, yağ ve bakliyat gibi birçok temel gıda maddesinde fahiş artışlar yapıldığına dikkat çekildi.
Dünyadaki birçok iktidarın yurttaşlarını pahalılık karşısında korumaya yönelik tedbirler aldığına vurgu yapılan raporda, AKP‘nin sadece borç vererek yoksulluğu derinleştirdiği ifade edildi. Raporda, “Böylece hane halkı borcu, kredi miktarları ve haciz dosyaları rekor artışlar göstermiştir.” denildi.
‘Vergi zamlarıyla yurttaşı soyup sığana çevirdiler’
Vergi zamlarına da dikkat çekilen raporda, sadece 2021’in Ocak ayında yapılan zamlar listelenerek iktidar “Yurttaşları soyup soğana çevirdiler” şeklinde eleştirildi. Raporda, vergi zammı oranları şu şekilde verildi:
“1 Ocak 2021 tarihinden itibaren Türkiye’deki tüm araç sahiplerinin MTV vergisi yüzde 9,11 oranında, bina, arazi ve arsalar için ödenen vergi yüzde 4,55 oranında, Deprem Vergisi olarak alınmaya başlanan Özel İletişim Vergisi de yüzde 7,5 oranından yüzde 10’a yükseltildi.”
Ayrıca raporda, mahkeme, icra ve iflas, ehliyet, işyeri açma ve ruhsat, tapu, noter, pasaport ve konsolosluk, ticaret sicili harçlarına yeniden değerleme oranı baz alınarak yüzde 9,11 oranında zam yapıldığı kaydedildi.
‘2019 yılında 3 bin 406 kişi intihar etti’
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçişle birlikte hem toplam intihar vakalarında hem de ekonomik nedenlerle gerçekleşen intihar vakalarında artış olduğunun tespit edildiği raporda, 2019’da 3 bin 406 kişinin intihar ettiği kaydedildi. Raporda şu ifadeler yer aldı:
“Sadece 2021 yılı ocak ayı içerisinde, işsizlik, geçim sıkıntısı gibi ekonomik nedenlerle 9 yurttaş intihar girişiminde bulunmuş ve 5 yurttaş hayatına son vermiştir. 1-13 Şubat 2021 tarihleri arasında ise 9 yurttaş intihar girişiminde bulunmuş ve 7 yurttaş hayatına son vermiştir.”
‘Yeni sistemde yaklaşık 300 bin esnaf kepenk kapattı’
Yeni sistemle birlikte iflas eden esnaf sayısının da arttığına değinilen raporda, Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Sicil Gazetesi verilerine göre sadece 2020 yılında yaklaşık 100 bin (99 bin 588) esnafın meslekten ve sicilden kaydını silerek kepenk kapattığı ifade edildi. Raporda, şunlar kaydedildi:
“Temmuz 2018’den Şubat 2021’e kadar toplamda yaklaşık 300 bin esnaf (278 bin 947) kepenk kapattı. Yani Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçişle birlikte günde yaklaşık 300 (290), ayda yaklaşık 9 bin (8 bin 717) esnaf kepenk kapattı.”
‘Kaynakların yüzde 1 için harcandığı ekonomik sistemi kabul etmiyoruz’
HDP olarak adil, katılımcı ve kamusal ekonomik yaşamın inşası için üretim ekonomisinin hayata geçirilmesi, dağıtım mekanizmalarının herkes için eşitlikçi şekilde işler hale getirilmesi gerektiğini savunduklarının belirtildiği raporda, “Kaynakların yüzde 1 için harcandığı, halkın yüzde 99’unun yoksulluk ve açlık tehdidi altında olduğu mevcut ekonomik sistemi asla kabul etmiyoruz.” denildi. HDP, zamlara karşı önerilerini şu şekilde sıraladı:
- Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçildikten sonra yapılan zamlar geri alınmalıdır. Temel gıda ve yaşam ihtiyaçları üzerindeki vergiler kaldırılmalıdır.
- Yeniden Değerleme Oranı’nın TÜFE üzerinden hesaplanması sağlanmalıdır.
- Bu düzenlemenin yanında yurttaşların maaşlarına yapılacak olan zammın yıllık enflasyon oranının 2 katından az olmaması sağlanmalıdır.
- Asgari ücretlilerde bu oran en az 2,5 kat olacak şekilde düzenlenmelidir.
- Kepenk kapatan esnafın ticaretinden kaynaklı borçlarını kamu üstlenmeli, bu esnafların ticari hayata dönüşü için gerekli destekler sağlanmalıdır.
- Kamusal hizmetleri sağlayan kurum ve kuruluşlarla ilgili yapılan özelleştirmeler durdurulmalı, özelleştirilen kurumlar halka geri verilmelidir.
- KÖİ projeleriyle inşa edilen köprüler, otoyollar, hastaneler ve diğer tesisler kamulaştırılmalıdır.
Yeni1Mecra
